KonularSovyet Devrimi

1905 – Birinci Rus Devrimi – Çarlık rejimi çatırdıyor

1905 – Birinci Rus Devrimi – Çarlık rejimi çatırdıyor

XX. yy’ın başında, 1901’de meydana gelen kıtlık ve 1900-1903 sanayi krizi, topraksız köylülerle kent prole­taryasını daha da yoksullaştırırken, mutlakiyetçi çar yönetimi, liberal burjuvaziye ve imparatorluk toprak­larında yaşayan halklara her türlü ödünü reddediyordu.

Mançurya savaşının maliyeti ve olumsuz sonuçları halklar arasındaki hoşnutsuzluğu doruğa çıkardı. Liberaller bir kongre (zemstova) toplayarak parlamento temeline dayanan anayasal bir rejim talep ettiler. Popülistlerin mirasçısı devrimci-sosyalistlerle bolşevikler ve menşevikler olarak bölünen Marksist sosyalistler, ülkede yükselmekte olan halk hareketlerini örgütlemeye çalıştılar.

22 Ocak 1905’te Sen-Petersburg’da papaz Gapone’nin önderliğindeki bir işçi gösterisinde açılan ateş sonucu 1.000’e yakın işçi yaşamını yitirdi. “Kanlı Pazar” olarak anılan bu olayın ardından, ikin­ci zemstova kongresisini toplayan liberaller, Grandük Sergey’in öldürülmesi olayına karışan teröristler, Potemkin Zırhlısı İsyanı ile çalkalanan askerler, San Petersburg’daki grevler gibi eylemler yapan işçiler ve tarım kesimlerinde ve çeşitli uluslar (Finlandiya, Ukrayna, Gürcistan) içinde çalkalanmalar başladı.

30 Ekim 1905’te II. Nikolay, seçilmiş bir parlamento ve halka özgürlük vaat eden bir manifesto yayımladı. Finlandiya’ya özerklik ve genel oy hakkı verdi. Bu arada çalkantılar da devam etmekteydi. Ordu birliklerinin Mançurya’da dönüşü ve 1906 temel yasalarıyla birlikte düzen de sağlandı. Ekimciler çarın getirdiği anayasal rejimle yetindiler; bu rejim büyük toplumsal kategori­leri temsil eden seçim bölgelerinde eşitlik gözetmeyen bir sistemle seçilen Duma’yı temel alıyordu. Anayasal Demokrat Parti (KD) genel oy ve parlamenter rejim talep etti; Menşevikler, ülkede bir dönüşüm gerçekleştire­bilmek için bu burjuva partisiyle yakınlaşmayı düşündüler. Ancak devrimci sosyalistler ve bolşevikler, halk kitlelerini Çarlık Rusyası’nın siyasi ve sosyal rejimine karşı ayaklandırmak üzere eylemlere başladılar.

Makale ne kadar kullanışlı?

Değerlendirmek için bir yıldıza tıklayın!

Ortalama 0 / 5. Oy sayısı: 0

Şimdiye kadar oy yok! Bu gönderiyi ilk değerlendiren siz olun.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Follow by Email
YouTube
WhatsApp