27 Şubat 1917 – Rusya kaynıyor
Köylü, şehirli, sivil, asker bütün kesimlerde kargaşa ve anarşi hüküm sürüyor. Savaş, ülkenin her bakımdan çöküntü içinde olduğunu ortaya çıkarmış durumda: Cephelerde yüzbinlerce ölü, içeride açlık ve sefalet, ulaşım imkansızlığı, bürokrasi çilesi, rüşvet, yolsuzluk, anarşi vb.
Öyle anlaşılıyor ki, Rusya 1905’te Japonlar’a yenilmesinden sonra belini doğrultamamış, sıkıntı ve hoşnutsuzluk giderek artmıştır.
Çar, isyanı oluşturan bir ortamda, kendi çıkarından başka bir şey düşünmeyen bürokratik bir kastın mengenesinde sıkışıp kalmıştır, ‘zavallı’ bir durumdadır. Şubat başında Gogol’un ‘Müfettiş’ adlı piyesini seyretmiş, bu eserde çok acı bir şekilde hicvedilen, eleştirilen bürokrasinin, idare tarzının, yolsuzlukların bir numaralı sorumlusu olduğunu düşünmeden, bunun isyan ortamını hazırladığını bile anlamadan, öteki seyircilerle birlikte oyuncuları uzun uzun alkışlamıştır.
Çarlığın yıkılmasıyla sonuçlanan ayaklanmanın gelişmesi özetle şöyle olmuştur: 27 Şubat-12 Mart arasında, Saint-Petersburg’ta (Eski Petrograd ve bugünkü Leningrad’da) genel grev ilan edildi. İşçiler sokaklara dökülerek ‘Açız!’ diye bağırdılar. Askeri kesimler isyanı bastırdıktan sonra grevcilerin safında yer alınca, isyan yeniden başladı ve yaygınlaştı. Duma (meclis) kaldırıldı ama üyeler toplantılarına ve halkı kışkırtan konuşmalarına devam ettiler. Çar, 2 Mart’ta istifa etmek zorunda kaldı ve yerini Grandük Mişel’e bıraktı. Fakat Mişel de tahta çıkmayı reddetti. Bunun üzerine Prens Lvov’un yönetiminde geçici bir hükümet kuruldu. Öte yandan Petrograd’daki İşçi Komitesi de kendi devrimci hükümetini kurdu ve ülkede iki başlı bir idare ortaya çıktı. İki hükümet birbirine düştü ve yer yer çatışmalar oldu.
