Birinci Dünya Savaşı’nın kronolojisi – 1914

Avusturya’nın 1914 yılı Temmuz ayında Sırbistan’a savaş ilanı, olayların gidişini beklenmedik bi­çimde değiştirdi. İki hafta geçmeden Balkanlar’daki bunalım genel bir çatış­maya dönüştü.

Aslında tarafların taşıdıkları sorumlu­luk, geniş ölçüde paylaşılmıştı. Alman­ya’nın, gücünü artırmak isteyen iş çev­relerince beslenen emperyalist eğilimi savaşın başlamasında rol oynadı.

Fakat Viyana’nın, güneydeki Slavların birleş­mesini her ne pahasına olursa olsun en­gelleme saplantısının da savaşın başlamasındaki payı büyüktü. Avusturya’nın 1908’de Bosna-Hersek’e egemen olma­sıyla büyük prestij kaybeden Rusya, Balkanlar’daki Slavlar üzerinde nüfuzu­nu kaybetmeyi göze alamıyordu: Al­manya’nın kabul edilemez bir tehdit un­suru olarak gördüğü Rus seferberliği, Viyana-Berlin birliğinin biraz daha güçlen­mesine yol açtı. Paris’in Rusya’ya des­tek vermesi de, bu durumu düzeltecek bir gelişme değildi. II. Nikolay, 29 tem­muzda tek yanlı olarak seferberlik ilan etmişti. Son ana kadar savaş yanlısı mı, yoksa çekimser mi olduğu anlaşılmayan İngiltere, belki bu tutumuyla, kara dev­letlerine pabucun pahalı olduğunu gös­termek istiyordu. Şu bir gerçek ki, Fran­sa ve Rusya’yı fazla cesaretlendirmek­ten ürken Londra, Almanya’yı savaşa girmekten caydırmayı da becerememişti. İngilizler, ancak Belçika’nın tarafsızlı­ğının ihlal edilmesinden (3 ağustos) sonra savaşa girdi (4 ağustos).

Schlieffen planına göre Belçika’nın iş­gal edilmesi, Alman birliklerine Fran­sa’yı altı hafta içinde ezme olanağı vere­cek ve ardından Rusya’ya karşı harekât başlayacaktı: Alman genelkurmayı as­ker sayısındaki azlığı, topçu gücünün üstünlüğüyle telafi etmeyi umuyordu. Diğer taraftan Fransızlar, düşman ordu­sunu ikiye bölmek üzere Alsace-Lorraine’de bir saldırı planlamaktaydı: burada da topçulardan çok piyadeye gü­veniliyordu. Ateş hattında her iki taraf da, genelkurmaylarının kolay zafer ha­yallerinin ne kadar boş olduğunu göre­cekti.

1914 Savaş uzuyor

Fransızların ağustosta, Alsace Lorraine’e düzenlediği saldırı, başarısızlıkla sonuçlandı. Joseph Joffre komutasındaki ordular Alsace’ı terk ederek Nancy yakınındaki Grand-Couronné’ye kadar çekilmek zorunda kaldılar. Buna karşılık Alman planının daha başarılı olduğu görülüyordu: Reich onduları Belçika’yı işgal ettikten sonra büyük bir güç halinde Fransa’nın kuzeyine girip Paris’e doğru ilerledi. Cephe hattını yaramayan karşı taraf (Marne’daki çarpışma Almanları Aisne’e kadar çekilmek zorunda bırakmıştı) ülkenin batı kesi­minde yoğunlaşmıştı (denizden yardım). Yılın sonuna doğru cephe Kuzey Denizi’nden İsviçre sınırına kadar olan bölgeye yayılmıştı. Aynı sırada doğu cephesi de Neman’dan Karpadar’a uzanmaktaydı. Savaşın uzun süreceği belliydi.