27 Haziran 1941 – Refah Şilebi batırıldı

İngilte­re’ye sipariş edilmiş 4 denizaltıyı almaya giden Refah şile­bimiz, Kıbrıs’ın 10 mil doğu­sunda torpillenerek batırıl­mıştır.

Şilebin batırılma sebebi ve kimlerin batırdığı henüz öğre­nilemedi. Türk Hükümeti sa­vaştan önce İngiltere’ye 4 de­nizaltı sipariş etmiş, anlaşma­ya göre denizaltıların Türk li­manlarında İngilizler tarafın­dan teslimi kararlaştırmıştı. Son günlerde İngilizler teslim işleminde güçlükler çıkarmış­lardı.

Bunun üzerine Recep Peker Hükümeti, denizaltıları İngiltere’de teslim alıp getir­me kararını almış, bu görev Refah şilebine verilmişti. Denizaltıları almak için gi­decek kafilenin kumandanlı­ğına Yarbay Zeki Esin , sü­variliğine İzzet Dalgakıran getirilmişti. Subay ve öğ­rencilerden seçkin bir görev­liler kadrosu da kurulmuştu. Subay, er ve öğrencisiyle bu kadro 199 kişiden oluşuyor­du. Cemide ayrıca tankçı su­bay olduğu bildirilen bir İngi­liz de vardı.

Refah hareket ettiği gece torpülenmiştir. Gemideki 25’er kişilik iki filikadan biri parçalanmış, diğer filikaya 28 kişi binebilmiştir. Bunlar 20 saat sonra adanın Karataş il­çesine çıkmışlardır. Geminin ahşap parçalarına tutunup 72 saat su üstünde kalan kazaze­deler, telsizle kaza yerine gel­me emri alan Doğan gemisi tarafından kurtarılmıştır. Ama bunlar sadece 4 kişiydi. Boğulanlann 167 kişi olduğu an­laşılmış bulunuyor, fakat şile­bin torpillenme sebebi ve kim­ler tarafından torpillendiği öğrenilememiştir.

Türk istihbarat ekiplerinin yaptıkları araştırmalar “Refah şilebinin Fransız Vichy hükümetine bağlı bir denizaltı tarafından Mısır gemisi zannedilerek torpillendiğini ortaya çıkardı ve Fransızlardan tazminat olarak iki savaş gemisi alındı.” Türk hükümeti şehitlerin her birisinin yasal varislerine 4’er bin lira, kurtulan subaylara 8’er yüz, erbaş ve öğrencilere 4’er yüz, erlere yüzer lira tazminat ödenmek kararını aldı. ” Refah şehitlerine bir anıt dikilmesi için seneler geçecek ve anıt, 1970’te Mersin’de açılacaktı.” (Daha geniş bilgi için bkz.: Hürriyet Tarih, 8 Haziran 2005, s. 4-8, Savaşa girmedik ama Refah’ımız batınca girmişten beter şaşırdık, Vahdettin Engin.)

2006’da Denizler Kitabevi yayınlarında çıkan, Türkiye’de tecimsel (ticari) denizciliğin önemli isimlerinden Osman Öndeş’in 268 sayfalık Refah’ı Kim Batırdı? adlı kitabındanysa Osman Öndeş soruya yanıt olarak İtalyan sabotajcıları işaret etmektedir.