KonularMusul Sorunu

Musul Sorunu

Musul, Mondros Mütarekesi sonrası İngiliz birliklerince işgal edilen ve bugün ise Irak’ın kuzeyinde bulunan, zengin petrol yataklarına sahip, çok eski bir yerleşim yeridir.

Lozan Antlaşması’ndan sonra Musul’un geleceği konusunda Türkiye Cumhuriyeti ile İngiltere arasında Musul Sorunu olarak adlandırılan siyasi sorunlar çıkmıştır.

Avrupalılar, 19.yüzyılın ilk yarısından başlayarak tarihî ve dinî nedenler, daha sonrada zengin petrol yatakları nedeniyle Musul’la ilgilenmekteydiler . I.Dünya Savaşı sırasında bölge, İngiliz işgali altına girdi. Türkler Musul’u Misak-ı Milli sınırları içinde kabul etliler. Musul yakınlarındaki Revandiz bölgesi’nde l922 yılı Haziran ayında bir askeri direnme harekâtı başlatılıp İngilizlerle çatışmaya girilmesine rağmen Lozan’da bir sonuç alınacağını uman Türkiye, bu harekâta son verdi (Mayıs 1923). Lozan Barış Antlaşmasında Türkiye ile Irak arasındaki sınır konusunda, dolayısıyla Musul’un geleceği konusunda kesin bir anlaşmaya varılamadı. Antlaşmaya,

konunun daha sonra iki ülke arasında görüşmelerle çözüleceği yolunda bir madde kondu. Bu madde uyarınca 19 Mayıs 1924’te İstanbul’da başlayan görüşmelerde soruna bir çözüm bulunamadığından konu Milletler Cemiyeti’ne götürüldü. Milletler Cemiyeti’ndeki görüşmelerde Türkiye, Musul’da plebisite (referandum) taraftar olduğunu açıkladı . İngiltere ise bölge halkının çok cahil olduğunu ileri sürerek plebisite yanaşmadı . Milletler Cemiyeti , 16 Aralık 1925’te Musul’un, İngiltere mandasındaki Irak’a bırakılmasına karar verdi . Bu karar , Türk resmî çevrelerince tepkiyle karşılandıysada Musul’un geri alınması için bir girişimde de bulunulmadı. Bölgenin statüsü , 05 Haziran 1926’da İngiltere ile Türkiye arasında imzalanan bir anlaşmayla kesinlik kazandı ve Türkiye ile Irak arasında bugünkü sınır çizildi. Musul üzerindeki tüm haklarından vazgeçen Türkiye’ye 25 yıl süreyle Musul petrollerinden % 10 pay verilmesi kararlaştırıldı . Türkiye, daha sonra bu payını 500 bin İngiliz Sterlini karşılığı devretti.

Loading

Makale ne kadar kullanışlı?

Değerlendirmek için bir yıldıza tıklayın!

Ortalama 0 / 5. Oy sayısı: 0

Şimdiye kadar oy yok! Bu gönderiyi ilk değerlendiren siz olun.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Follow by Email
YouTube
WhatsApp