Ocak-Şubat 1916 – Sarıkamış Faciası
Enver Paşa‘nın bizzat kumanda ettiği Kafkas harekatı büyük bir felaketle sonuçlandı. Harekâtın ilk safhalarında Türkler büyük başarı kazandı. Oltu yakınında Rus yenilgisi çok büyük oldu.
Fakat Enver Paşa, ordunun kış hazırlığı yapılmadan, hücuma devam etti. Sarıkamış civarında yapılan savaşı kaybettik. Ruslar Ocak 1916’da karşı taarruza geçtiler. 16 Şubat’ta Erzurum’u, 19 Nisan’da Trabzon’u ve nihayet 25 Temmuz’da Erzincan’ı işgal ettiler.
1916’nın ağır kışı biterken Kafkas cephesindeki Türk ordusu kara kışa yenilmiş durumdaydı. Bu savaşta Türkler 60 bin şehit verdiler. Rusların kaybı da 32 bin ölü idi. On binlerce Türk askeri hiç çarpışmadan donarak öldü. 3. Tümen 40 bin kişilik bir mevcutla çok ağır kış şartları altında Allahüekber Dağı’nı aşmak zorunda kalmıştı. 14 saatlik bir yürüyüşle bu dağ aşılmış ama dağın öbür tarafındaki Başköy’e ancak 3 bin asker ulaşabilmişti. Felaket anlatılamayacak kadar büyüktü. Türkler, Kafkas cephesinde Ruslara değil, kara ve kışa yenildiler.