03 Ağustos 1909 – Barcelona yanıyor
İspanya’nın 700.000 nüfuslu Barcelona şehrinde, bir haftadan beri sıkıyönetim ilan edilmiş olmasına rağmen olayların ardı kesilmedi. Grevler, yangınlar, silah sesleri devam ediyor. Geceleri elektrikler kesiliyor ve karanlık caddelerde terör kol geziyor.
İspanya’nın diğer şehirlerine de yayılma ve bir iç savaşa dönüşme eğilimi gösteren olayların asıl sebepleri yalnız İspanya’da değil, diğer Avrupa ülkelerinde de tartışılıyor. Sebep nedir? 19 Temmuz’da Barcelona’da genel grev başlamış, sonra isyana dönüşünce yukarıda da söylediğimiz gibi sıkıyönetim ilan edilmişti. Ayaklanan grevciler güvenlik kuvvetlerinin ateş açmalarına rağmen tam kırk yerde yangın çıkardılar, yollara barikatlar kurdular ve sonra resmi binalara saldırdılar. Şimdi sloganları da değişmişti: “Sömürgelerini birer birer yitiren bu hükümet iş başında kalamaz!” diyorlardı. Gerçekten de İspanya 20. yüzyıla küçülen bir devlet olarak girmişti. Küba’yı, Filipinler’i kaybetmiş, denizlere hakim bir devlet olmaktan çıkmıştı. Son olarak da, Fas’ta çıkan ayaklanmayı bastıramamış, bu ülke üzerindeki egemenliğini Fransa’ya kaptırmıştı. Ekonomi sarsıntı geçiriyor, özellikle tekstil sanayii büyük bir bunalıma girmiş bulunuyordu.
İspanya, yöneticileri Barcelona olaylarına bir sorumlu aradılar ve buldular. Bu, Francisco Ferrer adında bir anarşist idi. Miras yoluyla büyük bir servetin sahibi olmuştu. Bu servetini işçi sendikalarını isyana kışkırtmak için kullanıyordu. Ayrıca bütün Katalonya’da bir laik okullar zinciri kurmuştu.
F.Ferrer, kışkırtma faaliyetlerine uzun zamandan beri devam ediyordu ama, istediği bir ayaklanmayı ancak temmuz sonlarında başlatabildi. Gerçekten o mu başlattı? Sosyologlar, “Ortam hazır olunca kim olsa başlatırdı” diyorlar.
Francisco Ferrer tutuklandı, yargılandı, idama mahkum oldu ve hüküm infaz edildi. Kral Alfonso da aynı görüşte olacaktı ki, Başbakan Maura’yı azletti ve hükümet devrildi. İspanya’da olaylar silah zoruyla yatışmış görünüyor, gerçekte ise hınçlar artmakta, iç savaş ortamı hazırlanmaktadır.
