16 Haziran 1926 – Mustafa Kemal Paşa’ya suikast teşebbüsü
Gazi Mustafa Kemal Pasa, Batı Anadolu’da bir seyahat yapmak için İzmir’e giderken, kendisine bir suikast hazırlandığı ihbar edilmiş ve derhal gerekli tedbirler alınmıştır.
Mustafa Kemal Paşa’yı çekemeyen, inkılapları benimsemeyen ve yeni düzene karşı olan beş-on vicdansız, onu, İzmir’de bir suikastla ortadan kaldırmayı planlamışlardır. Suikast hazırlığı, Gazi Balıkesir’de iken bir ihbar sonunda öğrenilmiştir.
Suikast şebekesi, aylardan beri birtakım özel tertibat ile her ne olursa olsun Gazi’ye karşı suikast yapmayı ve bu suretle de hükümeti devirmeyi kararlaştırmıştı. Suikastı hazırlayanlar, kapatılmış olan Terakkiperver Cumhuriyet fırkasına mensup bazı kimselerdi. En önemli rolü oynayanlar Terakkiperver Fırkasından İzmit Milletvekili Şükrü Bey ile eski İttihat ve Terakkici Kara Kemal’di. Suikast önce Ankara’da tasarlanmış, Erzincan Milletvekili Sabit Bey’le Faik Bey’in müdahaleleri ile önlenmiş, daha sonra Bursa’da düşünülmüş, bu da uygun görülmeyerek İzmir’de gerçekleştirilmesine karar verilmiştir.
Suikast olayının Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası bir kısım mensupları ile ilgili bulunduğu ortaya çıkmış ve eski İttihat ve Terakkicilerin de bu olayın tahrik ve düzenleyicileri oldukları anlaşılmıştır. Amaçları, önce irticayı tahrik ve dini siyasete alet ederek Mustafa Kemal Paşa’yı iktidardan düşürmekti. Buna muvaffak olamayınca, İttihat ve Terakki’nin ileri gelenleri, Terakkiperver Fırkanın içindeki adamlarıyla suikast teşebbüsü hazırlıklarına girişmişlerdir. Suikastı fiilen yapmakla görevli olanlar, suç vasıtaları bomba ve silahlarıyla birlikte yakalanmışlardır.
Gazi Mustafa Kemal Paşa, derin bir üzüntü içinde bulunan vatandaşlara “Benim naçiz vücudum elbet bir gün toprak olacaktır. Fakat Türkiye Cumhuriyeti ilelebet payidar kalacaktır” demiştir. Yakalanan suikastçılar İstiklal Mahkemesi’nde de yargılanacaklardır.
