I. Dünya Savaşı

Avrupa’nın Atlantik ötesinde yükselen ve sosyalist Jaures’in “kapitalizmin büyük güneşi” diye adlandırdığı gücü göz ardı etmesi artık imkânsız hale gelmişti. Ne var ki dünyanın paylaşılması genelde Avrupa’nın amaçları doğrultusunda ger­çekleşmişti. Dünya coğrafyası üzerindeki bu olağanüstü ya­yılmacılığın çeşitli sebepleri vardı; hammadde sağlama ve bu ya­yılmacılığın insanî ve felsefî değerler uğruna yapıldığı iddiaları,

Almanya, 1871’de kazandığı zaferden sonra Avrupa’da üstünlüğünü ilan etti. Ama II. Wilhelm’in dünyaya açılma politikası çekişmeleri arttıracaktı.

Avrupa’daki, ekonomik ve askerî potansiyelin önemli bölümü, komşu devletlerden gelebilecek gerçek veya hayal ürünü tehlikelere karşı kendilerini korumak için kullanılmıştı. Ül­kelerin toprak bütünlüğünü ve güç dengesini koruma kaygı­sından doğan kutuplaşma,

Fransa, 1871’de uğradı­ğı hezimetin izlerini, dünya çapında ikinci sı­rada yer alan bir sömür­ge imparatorluğu kura­rak yavaş yavaş siliyordu. Ama Paris-Berlin ilişkileri hiç yumuşamayacaktı. Fransız milli­yetçileri, Alsace-Lorraine’in Almanya‘ya verilmesine büyük tepki gösterdiler. Yüzyılın so­nunda Almanya’nın po­litik gücü büyük bir ekonomik patlamayı be­raberinde getirdi. II. Wilhelm’in tahta geçişi

Japonya yenilgisinden sonra 1905 Devrimi‘yle sarsılan Rus Çarlığı, Balkanlar’daki Slavları koruma politikasını tekrar gündeme getirdi. Bu durum Avusturya-Macaristan İmparatorluğu‘nun Ege Denizi’ne yö­nelik emelleriyle çelişiyordu. Bir tarafta Fransa ve Rusya, diğer tarafta Avusturya-Macaristan ve Almanya‘yı karşı karşıya getiren ekonomik çıkar çatışması, bu durumun daha da karmaşık hal almasına yol açtı.

  Avusturya veliahtı Franz Ferdinand 28 haziran 1914’te Saraybosna’yı ziyareti sırasında, Princip adlı Sırp öğrenci tarafından kurşunlandı. Gerçekte Belgrad hükümetinin bu saldırıda sorumluluğu yoktu, ama Viyana olayı, Sırbistan konusunu kesin çözüme kavuşturmak için bir bahane sağladı. Ne var ki Avusturya-Macaristan hüküme­tinin, Berlin’in onayı ve destek sözü olmadan Sırbistan’ı politik bir güç olarak ortadan kaldırması imkânsızdı.