1914 yazındaki bunalım

Avusturya veliahtı Franz Ferdinand 28 haziran 1914’te Saraybosna’yı ziyareti sırasında, Princip adlı Sırp öğrenci tarafından kurşunlandı. Gerçekte Belgrad hükümetinin bu saldırıda sorumluluğu yoktu, ama Viyana olayı, Sırbistan konusunu kesin çözüme kavuşturmak için bir bahane sağladı. Ne var ki Avusturya-Macaristan hüküme­tinin, Berlin’in onayı ve destek sözü olmadan Sırbistan’ı politik bir güç olarak ortadan kaldırması imkânsızdı.

Fransa ve Rusya’nın savaşa hazırlıksız olmasından güç olan II. Wilhelm, Viyana’nın savaş açma tekliflerini olumlu karşıladı; savaşın Avusturya-Sırbistan çatışmasıyla sınırlı kalacağını umuyordu.

II. Wilhelm’in desteğini alan Avusturya-Macaristan hükümeti, 23 Temmuz 1914’te Sırbistan’a ültimatom verdi. Kabul edile­meyecek biçimde düzenlenmiş olan ültimatomun şartları, savaş ilanı niteliği taşıyordu. Sırplar, suikastı soruşturmak üzere ül­kelerine Avusturya-Macaristan askerlerinin gelmesini öngören sonuncu şart dışında, 25 tem­muzda ültimatomu kabul ettiler. Ama ültimatomun reddedildiğini varsayan Avusturya, sekiz bir­liğini harekete geçirdi. Üç gün sonra Sırbistan’ın başkenti bombalandı. Bu noktadan sonra, aslında Avrupa’daki « toprak statüsü »nü korumak amacıyla kurulan ittifaklar, Avrupa’yı savaşa sürükleyen unsur olacaktı. Balkanlar’daki nüfuzunu ta­mamen kaybetmeyi göze ala­mayan Rusya, 30 temmuzda genel seferberlik ilan etti. Bu durum, Rusların savaş hazırlıklarının kendi planlarını altüst edece­ğinden korkan Berlin’i endişe­lendirdi. Sonuçta, askerlerin siyasete giderek daha çok ağır­lığını koyduğu Almanya, 1 Ağustosta Rusya’ya savaş ilan etti. Londra’nın diplomatik çözüm bulma çabalarını son ana kadar sürdürmesi işe yaramadı. Birinci Dünya Savaşı başlamıştı.