20 yy. eşiğinde sönen ve parlayan yıldızlar

Yirminci yüzyıla girerken yıldızı kararmış görünen büyük devletlerden biri de Osmanlı İmparatorluğu ‘dur. Yüzyıllarca Doğu ve Batı’nın en güçlü devleti olarak hüküm süren bu Türk Devleti, bugün, Avrupa’nın en güçlü devletleri arasında ancak son sırada yer alıyor. 

Halen Avrupa’nın en güçlü devletleri İngiltere, Fransa, Almanya, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu ve Rusya‘dır. İspanya büyük devlet olmaktan çıkmış, İtalya ise gelişmektedir.

Osmanlı imparatorluğu 19. yüzyıl boyunca çeşitli eyaletlerinde çıkan isyanlarla ve özellikle de 1876-78’de Ruslarla yaptıkları savaşı kaybettikten sonra büyük toprak kaybına uğramış, ekonomisi sarsılmış, dış borçları iyice artmıştır. 1876-78 Türk-Rus Savaşı’ndan (93 Harbi’nden) sonra 1878 Berlin Antlaşması ile Osmanlı İmparatorluğu, Romanya‘yı, Sırbistan‘ı, Karadağ‘ı, Kars-Artvin‘i, Niş’i, Dobruca‘yı ve daha sonra Tunus‘u kaybetmiştir. Mısır, Sudan, Bulgaristan, Bosna-Hersek, Sisam, Girit, Arabistan gibi önemli eyaletler geniş ölçüde muhtariyet (iç işlerinde serbestlik, dış işlerinde otoriteye bağımlılık) kazanmışlardır.

Bugün Osmanlı İmparatorluğu‘nu Sultan II. Abdülhamid mutlakiyetle (bir hükümdarın kayıtsız şartsız idaresi altında bulununan hükümetce idare edilen yönetim şekli) yönetilmektedir, fakat bu hükümdarın içeride ve dışarıda pek çok düşmanı bulunmaktadır. Öyle görünüyor ki XX. yüzyıla en güç şartlar altında giren devletlerin başında Osmanlı İmparatorluğu geliyor. Osmanlı İmparatorluğu‘nun nüfusu, kendine tâbi ülkelerin nüfusuyla birlikte 57 milyona inmiştir. Oysa 16. yüzyılın sonunda 100 milyonu aşıyordu. 1875’te ise 64 milyona inmişti.