20 Temmuz 1936 – Montrö (Montreux) Boğazlar Sözleşmesi imzalandı
İsviçre’nin Montreux şehrinde toplanan Boğazlar Konferansı bugün sona ermiş ve yeni antlaşma imzalanmıştır.
Türkiye, Lozan Barış Konferansına katılan devletlere birer nota göndererek Boğazlar Konferansının toplanmasını istemişti. Bilindiği gibi Lozan Antlaşması’na göre Türkiye Boğazlarda asker bulunduramıyor, geçiş üzerinde denetim yapamıyordu.
Bugün imzalanan Montreux Antlaşmasında (Sözleşmesinde), Boğazlar üzerindeki Türk egemenliği kayıtsız şartsız kabul edilmiştir.
Montreux Sözleşmesi’nin ana maddeleri şunlardır:
1. Lozan Antlaşması ile kurulmuş olan Boğazlar Komisyonu kaldırılmış, bu komisyonun görevleri Türk Devleti’ne geçmiştir.
2. Lozan Antlaşması ile Boğazlar’ın iki yanında askersiz duruma getirilmiş olan yerlerde Türkiye’nin asker bulundurması, tahkimat yapması kabul edilmiştir.
3. Yabancı ticaret gemilerinin her iki yönde Boğazlar’dan geçişi serbesttir. Buna karşılık yabancı savaş gemilerinin geçişleri sınırlandırılmıştır. Karadeniz’de aynı anda bulunabilecek ve bu denizde kıyısı olmayan devletlerin savaş gemileri zaman ve ağırlık bakımından sınırlandırmıştır. Ayrıca Türkiye savaşa girer veya bir savaş tehlikesiyle karşılaşırsa, Boğazlar’ı istediği gibi açıp kapayabilecektir.
Montreux Antlaşması bu sabah imzalanmış ve bu akşam Türk ordusu Boğazlar bölgesine girmiştir . Bu antlaşma ile Türkiye büyük bir siyasî zafer kazanmış bulunmaktadır. Boğazlarda asker bulundurulması ile Doğu Akdeniz’deki durumumuz da güçlenmiş milletlerarası dengede önemimiz bir kat artmıştır.